RỐI LOẠN TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý Ở TRẺ HEN BỊ NGƯNG THỞ TẮC NGHẼN KHI NGỦ
##plugins.themes.vojs.article.main##
Tóm tắt
Ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ (OSA) và hen phế quản gây tình trạng tắc nghẽn một phần hay hoàn toàn đường hô hấp trên trong khi ngủ, dẫn đến thiếu oxy gián đoạn về đêm, ảnh hưởng đến hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể như hệ tim mạch, chuyển hóa, thần kinh… Sự phân mảnh giấc ngủ và tình trạng thiếu oxy gián đoạn đặc trưng trong OSA sẽ dẫn đến những thay đổi trong quá trình chuyển hóa của một số vùng não, trong đó có thùy trán, dẫn đến rối loạn chức năng điều hành của thần kinh biểu hiện trên lâm sàng bằng các rối loạn như: suy giảm nhận thức, giảm độ tập trung và trí nhớ, hiếu động quá mức.
Bên cạnh OSA, hen phế quản là một trong những bệnh lý mạn tính thường gặp ở trẻ em. Các nghiên cứu gần đây đều cho thấy hen và OSA là bệnh đồng mắc, cùng tác động qua lại ảnh hưởng bất lợi đến nhau. Trẻ bị hen phế quản mức độ nặng sẽ tăng nguy cơ mắc OSA, làm nặng thêm các triệu chứng rối loạn hành vi, đặc biệt là hội chứng tăng động giảm chú ý. Do vậy, việc điều trị OSA và hen phế quản có thể góp phần cải thiện các triệu chứng tăng động giảm chú ý.
##plugins.themes.vojs.article.details##
Từ khóa
Hen phế quản, OSA, ADHD, Amiđan, Asthma
Tài liệu tham khảo
p. e714-55.
2. Tan HL, Gozal D, Kheirandish-Gozal L. Obstructive sleep apnea in children: a critical update. Nature and science of sleep. 2013;5:109-23.
3. Smith DL, Gozal D, Hunter SJ et al. Impact of sleep disordered breathing on behaviour among elementary school-aged children: a cross-sectional analysis of a large community-based sample. European Respiratory Journal, 2016; 48:p. 1631-1639.
4. Gozal D. Obstructive sleep apnea in children: implications for the developing central nervous system. Semin Pediatr Neurol; 2008; 15(2):100-106.
5. Ahmadi MS, Poorolajal J, Masoomi FS et al. Effect of adenotonsillectomy on attention deficit- hyperactivity disorder in children with adenotonsillar hypertrophy: A prospective cohort study. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2016 Jul;86:193-5.
6. Ogundele MO. Behavioural and emotional disorders in childhood: A brief overview for paediatricians. World J Clin Pediatr. 2018;7(1):9-26.
7. National Collaborating Centre for Mental Health (UK). Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Diagnosis and Management of ADHD in Children, Young People and Adults. Leicester (UK): British Psychological Society (UK); 2009.
8. Ito E, Inoue Y. The International Classification of Sleep Disorders, third edition. American Academy of Sleep Medicine. Includes bibliographies and index. Nihon Rinsho, 2015; 73(6), 916- 923.
9. Global Initiative for asthma. Global Strategy for Asthma Management and Prevention, 2020. p. 1-27.
10. Damianaki A, Vagiakis E, Sigala I et al. The Co- existence of Obstructive Sleep Apnea and Bronchial Asthma: Revelation of a New Asthma Phenotype? J.Clin.Med, 2019; 8(9),1476.
11. Li L, Xu Z, Jin X et al. Sleep-disordered breathing and asthma: evidence from a large multicentric epidemiological study in China. Respiratory research; 2015;16:56.
12. Nguyen-Hoang Y, T. Nguyen-Thi-Dieu, S. Duong-Quy. Study of the clinical and functional characteristics of asthmatic children with obstructive sleep apnea. J Asthma Allergy, 2017. 10: p. 285-292.
13. Ten Brinke A; Sterk PJ; Masclee AAM et al. Risk factors of frequent exacerbations in difficult-to-treat asthma. Eur. Respir. J. 2005, 26, 812– 818.
14. O'Brien LM, Gozal D. Sleep in children with attention deficit/hyperactivity disorder. Minerva Pediatr; 2004; 56(6):585–601.
15. Fung E, Witmans M, Ghosh M et al. Upper airway findings in children with Down syndrome on sleep nasopharyngoscopy: case-control study. J Otolaryngol Head Neck Surg; 2012; 41: 138–144.
16. Beebe DW, Gozal D. Obstructive sleep apnea and the prefrontal cortex: towards a comprehensive model linking nocturnal upper airway obstruction to daytime cognitive and behavioral deficits. J. Sleep Res, 2002; 11, 1- 16.
17. Blunden S, Lushington K, Kennedy D et al. Behavior and neurocognitive performance in children aged 5–10 years who snore compared to controls. J Clin Exp Neuropsychol; 2000; 22:554–568.
18. Nguyen-Ngoc-Quynh L, Nguyen-Thi-Thanh M, Nguyen-Thi-Phuong M, Le- Quynh C, Le-Thi-Minh H, Duong-Quy S. Clinical-functional characteristics of children with asthma and obstructive sleep apnea overlap associated with attention deficit hyperactivity disorder: A cross-sectional study. Front Neurol. 2023 Jan 9;13:1097202.
19. Duong-Quy S, Nguyen-Hoang Y, Nguyen-Ngoc-Quynh L, Nguyen-Thi- Phuong M, Nguyen-Thi-Bich H, Le-Thi-Minh H, Nguyen-Thi-Dieu T. Clinical and functional characteristics of OSA in children with comorbid asthma treated by leukotriene receptor antagonist: A descriptive study. Front Neurol. 2023 Jan 4;13:1065038.
20. Duong-Quy S, Nguyen-Huu H, Hoang-Chau-Bao D, Tran-Duc S, Nguyen-Thi- Hong L, Nguyen-Duy T, Tang-Thi-Thao T, Phan C, Bui-Diem K, Vu-Tran- Thien Q, Nguyen-Ngoc-Phuong T, Nguyen-Nhu V, Le-Thi-Minh H, Craig T. Personalized Medicine and Obstructive Sleep Apnea. J Pers Med. 2022 Dec 8;12(12):2034.
21. Tran-Minh D, Phi-Thi-Quynh A, Nguyen-Dinh P, Duong-Quy S. Efficacy of obstructive sleep apnea treatment by antileukotriene receptor and surgery therapy in children with adenotonsillar hypertrophy: A descriptive and cohort study. Front Neurol. 2022 Sep 27;13:1008310.